होनोलुल, २९ साउन ।
चारकोलको गन्ध हावामा हावी भएको छ, जहाँ लाहाइनाको पायोनियर इनले १२० वर्ष भन्दा बढी समयसम्म विश्वभरका आगन्तुकहरूलाई होस्ट गरेको छ।
होटलका पूर्व मालिककी छोरी चान्तल विभरले भनिन्, ‘केही बाँकी छैन, काठको एउटा लठ्ठी पनि छैन । सबै जमिनमा जलेको छ। यदि यो जिपिएस नभएको भए कसैलाई थाहा थिएन कि होटल कहाँ उभिएको थियो ? किनभने त्यहाँ कुनै सन्दर्भ बिन्दु छैन। अगाडि सडक, वार्फ एभिन्यू, लहाइना लुना रोड, सबै कुरा समाप्त भयो।’
लाहाइनाको मुल सडक माउ टापु मा धेरै पसलहरु र रेस्टुरेन्टहरुका साथ साथै ऐतिहासिक स्थलहरुको एक धेरै लोकप्रिय आकर्षणहरु मध्ये एक हो। यद्यपि, मङ्गलबारदेखि माउलाई जलाउने विनाशकारी आँधी संचालित जंगली आगोमा सडक र समुद्री किनारको सहर सबै जमिनमा जलिरहेको थियो।
जब उनको आँखामा आँसु बग्न थाल्यो, वीभरले भनिन्, ‘लाहाइनाका मानिसहरूलाई यो प्रकोपबाट पार पाउनको लागि हाम्रो कोकुवा (मद्दत) चाहिन्छ। वाईमा अलोहा आत्माले हरेक त्रासदीको अन्धकारमा ज्योति चम्काउँछ र खराबमा खरानीको लागि सौन्दर्य साटासाट गर्छ।’
अलोहा मूल निवासी हवाई मूल्य प्रणालीको मुटुमा छ, जसले सबैलाई प्रेम र दयालु व्यवहार गर्ने सबै सामाजिक अन्तरक्रियाको आधारको रूपमा देख्छ। ‘म सबैलाई सकेसम्म धेरै दिन प्रोत्साहित गर्छु,’ वीभरले सिन्ह्वालाई फोनमा एक अन्तर्वार्तामा भने।
शुक्रबार लहैना सहर खरानीको थुप्रो जस्तो देखिन्थ्यो । यो जङ्गलको आगोले समतल रूपमा ध्वस्त पारेको थियो, जसले माउको टापुलाई विनाश गर्न जारी राखेको देखिन्छ र अन्तिम गणनामा ९३ जनाको ज्यान लियो।
थोक विनाशको दस्तावेजीकरण गर्ने रिपोर्टहरू विश्वभरि रोल आउट हुँदा, माउई चर्चहरूको टापु, परोपकारी संस्थाहरू र राज्य व्यापी निजी व्यवसायहरू जङ्गलको आगोबाट प्रभावितहरूलाई राहत ल्याउन हात मिलाएर काम गर्न आए।
आगोले ९० प्रतिशत समााप्त गरे पनि ज्वाला अझै पनि यस टापुभरि जिद्दी जेबहरूमा उफ्रिरहेको थियो। माउई काउन्टीले विज्ञप्तिमा भनेको छ, ‘लहाइना आगो अझै नियन्त्रणमा आएको छैन।’
नबोले पनि धेरैजसो अधिकारीहरू र राहत कार्यकर्ताहरूले यस क्षेत्रमा यात्रा गर्नेहरूले मृत्युको सङ्ख्या गगनचुम्बी हुन सक्छ भन्ने विश्वास गर्छन्, जसले पहिले नै शोकले डुबेको समुदायमा अन्तहीन हृदयघात थपेको छ।
हवाई पर्यटन प्राधिकरणका अनुसार पश्चिम माउको काहुलुई एयरपोर्टबाट बुधबारदेखि करिब २६ हजार बासिन्दा र आगन्तुकहरू उडेका छन्, जसले छोड्ने विकल्प नभएकाहरूका लागि बहुमूल्य स्रोतहरू खाली गर्दैछ।
हजारौंले यस संकटग्रस्त टापुलाई सुरक्षित स्थानवाट पलायन हुदैँ गर्दा पछाडि छोडिएकाहरूले निरन्तर अभाव र ऊर्जाको लागि आशा नरहेको अनुहार दौडिरहेका छन्। २०२० अमेरिकी जनगणना अनुसार लाहैनाको जनसंख्या १२,७०२ छ।
हवाई गभर्नर जोस ग्रीनले कडा दबाबमा रहेको लाहैनामा शक्ति पुनर्स्थापनाको बारेमा निराशाजनक भविष्यवाणी गरे।
‘हामी दिनहरू भन्दा बढीको बारेमा कुरा गर्दैछौं। हामी हप्ता वा महिनाहरूको बारेमा कुरा गर्दैछौं, केहि अवस्थामा, ऊर्जा पूर्ण रूपमा पुनर्स्थापित गर्न सकियोस ।’
द वाइलुकु डोर अफ फेथका वरिष्ठ पास्टर र माउई क्रिस्चियन मिनिस्टर्स एसोसिएसनका अध्यक्ष बारबरा टेन्गानले उनको चर्चलाई राज्यभरबाट दान गरिएका सामानहरूले तुरुन्तै भरिएको र खाँचोमा परेकाहरूलाई वितरणको लागि उनको हेरचाहको जिम्मा दिएका थिए।
‘परमेश्वरको आत्मा दयालु कार्यहरूद्वारा फैलिएको प्रेमको आत्मा हो, जब खराब हुन्छ, अलोहा आत्मा उठ्छ,’ उनले सिन्ह्वालाई भनिन्।
हवाईयन डोनट फ्रान्चाइज यूएसएका संस्थापक कान्डी मिरान्डाले मंगलबार लाहाइनामा आगोको आँधीबेहरीमा उनको लोकप्रिय लाहाइना ग्यास स्टेशन खरानीमा परिणत हुँदा धेरै कडा आर्थिक मार खाइन्।
इजाजतपत्र प्राप्त मनोवैज्ञानिकहरु सो हानिबाट निडर भएर अरूलाई मद्दत गर्न र मद्दत गर्न कटिबद्ध रहे। माउई र ओआहुमा रहेको उनको हवाईयन डोनट पसलबाट भएको नाफा लाहाइना टाउनमा राहत कार्यमा दान दिइनेछ र घटनास्थलमा सिन्ह्वा पुग्दा डढेलोबाट प्रभावित क्षेत्रहरूमा वितरणको लागि खाना र कम्बलको संकलनको नेतृत्व गरिरहेकी थिइन्।
उनको व्यावहारिक योगदानको अतिरिक्त मिरान्डाले प्रकोप क्षेत्रहरूबाट उद्धार गरिएका धेरै चकित रुपमा बाँचेकाहरूलाई र अचानक विस्थापनका समस्याहरूदेखि लिएर दर्दनाक तनावसम्मका चुनौतिहरूको लीटानीबाट पीडितहरूलाई आफ्नो व्यावसायिक सेवाहरू स्वयम्सेवा गरिरहेकी छिन्।
उनको परोपकारी प्रयासहरूमा, मिरान्डाले भनिन् कि उनी केवल अरूले दिन प्रेरित हुनेछन् भन्ने आशामा छिन्।
