आरके श्रीवास्तव,राैतहट,२२ गते कार्तिक
तराई मधेसकाे लोकआस्थाको पर्व छठकाे आज मुख्य दिन अस्तउँदाे सूर्यलाई अर्घ दिई छठ पर्व मनाइदैछ ।
मंगलबार देखि श्रद्धा र निष्ठापूर्वक मनाइने पर्व छठ व्रत शुरु भएको थियोे । व्रत विधिअनुसार मंगलबार पहिलो दिन बर्तालुले ‘नहाय–खाय’ विधि सम्पन्न गरेका थिए ।
कात्तिक शुक्ल चतुर्थी (चौथी) देखि सप्तमीसम्म चार दिन विभिन्न विधिसाथ सम्पन्न गरिने छठपर्व यसपालि मंगलबार देखि शुरु भएको थियो । सूर्यदेवको उपासना गरिने यो पर्वमा पहिलो अर्थात् चौथी तिथिका दिन बर्तालुले हातगोडाका नङ काटेर पवित्र स्नान गर्दै चोखोनितो खाएर व्रत सङ्कल्प गर्दछन् । यसलाई मधेसमा ‘नहाय–खाय’ भनिन्छ ।
त्यसैगरी दोस्रो दिन पञ्चमी तिथिका दिन बर्तालुले दिनभरि निराहार व्रत उपासना गरेर राति सक्खर हालेर पकाइएको अरवा चामलको खिरमात्र इष्टदेवलाई चढाएर परिवारजनसहित प्रसादस्वरुप खानेछन् । दोस्रो दिनको यो विधिलाई मधेसमा ‘खरना’ भनिन्छ । पर्वको मुख्य दिन आज षष्ठी तिथिका दिन बर्तालुले निराहार व्रत बसेर साँझपख पवित्र जलाशयमा बनाइएको घाटमा स्नान गर्दै सूर्यदेवलाई अर्घ दिदैछन् ।
यसक्रममा ठेकुवा,कसार अन्य मिष्ठान्न परिकार, केरा, दहीसहितका सामग्री सूर्यलाई देखाइन्छ । यो विधिलाई ‘सझिया अरख’ भनिन्छ । षष्ठीको रात सूर्यदेव र षष्ठीमाता को आराधना गर्दै घाटमै रात बिताउने चलन छ ।
पर्वको अन्तिम अर्थात् सप्तमी तिथिका दिन पानीमा खडा भएर सूर्यदेवलाई चाँडै देखिन पुकारा गर्दै बर्तालुले गीत गाउँछन् । सूर्य देखिनासाथ अघिल्लो साँझ अर्घ देखाइएका सामग्री उदाउँदाे सूर्यलाई देखाउँदै दोस्रो अर्घ दिएपछि पर्व विधिवत सम्पन्न गरिन्छ । मधेसमा अन्तिम दिनको विधिलाई ‘भोरवा अरख’ वा ‘पारन’ भनिन्छ । याे सँगै छठ पर्व समापन हुन्छ ।
