बिमलेश कुमार झा,राैतहट,२१ गते मंसिर ।
रौतहट। नेपाललाई कृषि प्रधान देशको रुपमा चिनिँदै आए पनि किसानका समस्याहरू दिन-प्रतिदिन जटिल बन्दै गएका छन्। मौलापुर नगरपालिका वडा नं. ७ का समाजसेवी सुरेश प्रसाद कानुले किसानहरूको दयनीय अवस्था र आम्दानीको न्यूनताबारे गहिरो चिन्ता व्यक्त गरेका छन्।
कानसका अनुसार नेपालको अधिकांश किसानले आफ्ना खेतबारीबाट पर्याप्त आम्दानी गर्न सकिरहेका छैनन्। उत्पादनको लागत धेरै भए पनि आम्दानी निकै कम हुने समस्याले उनीहरू आर्थिक रुपमा पछि परेका छन्। उनले उदाहरण दिँदै भने, “एक कठ्ठा खेतमा धान वा गहुँ खेती गर्दा झन्डै ३०२० रुपैयाँ खर्च हुन्छ। तर, त्यसबाट आउने आम्दानी अधिकतम ३६०० देखि ४८०० रुपैयाँ मात्र हो। यसरी नाफा ५८० देखि १७८० रुपैयाँमै सीमित हुन्छ।”
कानुले किसानका लागि उत्पादित अन्नबालीको बजार व्यवस्थापन र उचित मूल्य निर्धारणको अभाव सबैभन्दा ठूलो समस्या रहेको बताएका छन्। “मधेशको धान होस् वा हुम्लाको स्याउ, किसानले आफ्नो उत्पादनको उचित मूल्य पाउन सकेका छैनन्,” उनले भने।
उनले किसानहरूको वास्तविक समस्या समाधान गर्नका लागि सरकारलाई ठोस कदम चाल्न सुझाव दिएका छन्। उनका अनुसार किसानको पहिचान सुनिश्चित गर्दै ‘कृषक परिचय पत्र’को व्यवस्था गर्न, उत्पादित अन्नबालीको मूल्य निर्धारण गर्न र बजार व्यवस्थापनलाई प्रभावकारी बनाउन जरुरी छ।
कानुले थपे, “सामान्य किसानसँग पर्याप्त जमिन पनि हुँदैन। उनीहरूको आर्थिक अवस्था यति कमजोर छ कि खर्च कटाएर पनि जीवन धान्न कठिन भइरहेको छ। यदि यही स्थिति जारी रह्यो भने हामीले नेपाललाई कृषि प्रधान देश भन्न लाजमर्दो हुनेछ।”
उनका विचारमा सरकारले किसानका लागि अनुदान कार्यक्रम ल्याउनुका साथै उत्पादनको लागत घटाउने र बजार सुनिश्चित गर्ने कदम तत्काल चाल्नुपर्ने आवश्यकता छ।
